70 lat bydgoskich autobusów

Pierwsze autobusy miejskie wyjechały na ulice Bydgoszczy 16 października 1936 roku. Wtedy nikt nie wróżył im wielkiej przyszłości. Podstawowym środkiem transportu do lat 70-tych był tramwaj.

W latach międzywojennych Bydgoszcz zaczęła się rozbudowywać we wszystkich kierunkach. Najwięcej obiektów użyteczności publicznej i domów powstało w kierunku północno-zachodnim. Pod koniec lat 30-tych. komunikacja tramwajowa przestała nadążać za pasażerami. Wybudowano co prawda w latach 1936-37 nowy odcinek linii na Bielawy, ale takie dzielnice jak Bocianowo i okolice ulicy Gdańskiej na północ od torów kolejowych były nadal pozbawione komunikacji. Dlatego zapadła decyzja o uruchomieniu autobusów miejskich.

W 1936 roku zakupiono 4 kompletne podwozia z silnikami marki Polski Fiat. Karoserie i wyposażenie wykonano w Bydgoszczy. W ten sposób powstały autobusy, które zabierały po 16 pasażerów. Wszystkie pojazdy pomalowano na niebiesko. Pierwsza linia wiodła od dworca Bydgoszcz Główna ulicami Warszawską, Sobieskiego, Hetmańską, Świętojańską i Gdańską aż do Szkoły Podchorążych. Bilety kosztowały 20 groszy. Rok później powstały dwie kolejne linie. Jedna łączyła nowy dworzec autobusów podmiejskich na pl. Kościeleckich z ulicą Toruńską. Po kilku miesiącach przedłużono ją przez ulicę Sporną do dworca Bydgoszcz Wschód. Druga linia obsługiwała Szwederowo. Jej trasa wiodła od Brzozowej przez Kujawską, Wały Jagiellońskie, Nowy Rynek, Podgórną, Orlą, Piękną i Szubińska na Żwirki i Wigury.

Pod koniec sierpnia 1939 roku komunikację autobusową zawieszono, a autobusy wraz z wybuchem wojny przekazano wojsku. Niemcy jednak w dniu 16 maja 1943 roku ponownie uruchomili ten środek transportu. Zaopatrzyli miasto w 5 autobusów marki Büssing - NAG - Trambusse. Pojazdy te były napędzane gazem świetlnym. Zbiornik z paliwem znajdował się na dachu. Przez to wyglądem przypominały londyńskie 'piętrusy'. W sumie Niemcy utworzyli trzy linie autobusowe. Pierwsza łączyła Osiedle Gdańskie z Lotniskiem, druga Dworzec Główny ze Szpitalem Miejskim przy ul. Jurasza, a trzecia pl. Kościeleckich z Glinkami. Pod koniec wojny ilość wozów wzrosła do 10. 4 z nich zostały zabrane do Niemiec.

Warto jednak dodać, że w 1944 roku niemieckie władze chciały zastąpić autobusy kursujące między Gdańską, a Szubińską trolejbusami. Rozwieszono nawet trakcje i sprowadzono 4 trolejbusy z Mannheim. Wkroczenie wojsk polskich i sowieckich pokrzyżowały jednak te plany.

Już po zakończeniu działań wojennych komunikacja autobusowa nad Brdą ponownie ożyła. Nastąpiło to 3 kwietnia 1945 roku. Pierwsze linie połączyły Gazownię przy ul. Jagiellońskiej z Osiedlem Gdańskim oraz Dworzec ze Szpitalem Miejskim. W 1946 roku miejskie autobusy po raz pierwszy zaczęły docierać do Fordonu. Do 1973 roku było to jednak wciąż samodzielne miasto. Jednak po kilku miesiącach połączenie to zawieszono.

W maju i czerwcu 1955 roku wszystkie Büssingi skierowano do Gdańska. W zamian Bydgoszcz otrzymała 7 nowych, węgierskich autobusów marki 'Ikarus - 60'. Z kolei w październiku 1956 roku dotarły pierwsze wyprodukowane po wojnie w Polsce autobusy 'Star N 52' zwane popularnie 'Stonką'. Pierwszego roku dostawa wynosiła 12 sztuk.

W 1957 roku do miasta trafiło kolejnych 8 szt. 'stonek', a rok później nowocześniejsze 'Sany H 01B'

W drugiej połowie lat 50-tych miejskie autobusy zaczęły dojeżdżać do Brdyujścia, Smukały i na Prądy. W 1961 roku wznowiono połączenie do Fordonu. Była to pierwsza linia pospieszna w Bydgoszczy. Rok później autobusy zaczęły obsługiwać Biedaszkowo i Osową Górę. W 1962 roku zmieniono numerację wszystkich linii. Linie zwykłe oznaczono numerami od 51 wzwyż, a pospieszne od 101 wzwyż. W połowie lat 60. tabor wzbogacił się o 46 nowych Sanów H-100 i 53 Jelczy 706 RTO/272 zwanych popularnie 'ogórkami'. Dzięki tym wielkopojemnym autobusom komunikacja miejska wreszcie stanęła na nogi. W 1966 wraz z dostawami Jelczy wybudowano także nową zajezdnię autobusową na ul. K. Szajnochy.

W 1973 roku wraz z przyłączeniem Fordonu do Bydgoszczy uruchomiono zwykłą linię nr 65. Połączyła ona fordoński rynek z ulicą Wyścigową. Po kilku miesiącach przedłużono ją na osiedla Leśne. W tym samym czasie niektóre kursy linii 54 skierowano na Piaski. W latach 70. Bydgoszcz otrzymała też wiele nowych autobusów. Na ulicach pojawiły się Jelcze 272, Jelcze 043, Jelcze PR 110, Autosany H 9-1 i Autosany H 9-35. W 1987 roku wybudowano także drugą zajezdnię na ul. Inowrocławskiej 11.

W latach 80. komunikacja miejska zaczęła obsługiwać nowopowstające osiedla mieszkaniowe w Nowym Fordonie. Ułatwiły to dostawy węgierskich Ikarusów, które na wiele lat stały się dominującym środkiem w komunikacji Bydgoszczy. W 1983 roku po ulicach Bydgoszczy jeździło prawie 300 autobusów. W 1985 roku zakończono także budowę zajezdni autobusowej na Toruńskiej. Przygotowano tam 80 miejsc postojowych wyłącznie dla przegubowych Ikarusów.

W pierwszej połowie lat 90-tych tabor był mocno zniszczony. Przez kilka lat na bydgoskich ulicach kursowały używane pojazdy z Niemiec. Jednak po kilku latach użytkowania zostały skasowane. Sytuacja uległa poprawie w 1997 roku, kiedy Miejskie Zakłady Komunikacyjne otrzymały 58 nowoczesnych autobusów Volvo. Pojazdy zaczęto wyposażać również w radiotelefony i urządzenia głośnomówiące do zapowiadania trasy i przystanków. W latach 90-tych miejskiemu przedsiębiorstwu wyrosła także konkurencja. Niektóre linie zaczęli obsługiwać inni przewoźnicy. Powstało też kilkanaście połączeń mikrobusowych.